Khi châu Âu đang vật lộn để hồi sinh sau Thế chiến II, Hoa Kỳ đã vươn lên một vị thế mới về sức mạnh chính trị, kinh tế và văn hóa. Đây cũng chính là lúc một trường phái nghệ thuật mới ra đời.
Nguồn gốc và bối cảnh lịch sử
Nguồn gốc
Trường phái Biểu hiện Trừu tượng (Abstract Expressionism) xuất hiện tại Mỹ vào cuối những năm 1940 và phát triển mạnh mẽ vào thập kỷ 1950. Đây là một trong những phong trào nghệ thuật đầu tiên của Mỹ có sức ảnh hưởng toàn cầu và đã giúp New York trở thành trung tâm nghệ thuật của thế giới, thay thế Paris.
Với tên gọi ban đầu là “trường phái New York”, các họa sĩ Biểu hiện Trừu tượng đã tổ chức những buổi triển lãm đầu tiên trong suốt những năm giữa thập niên 1940.
Bối cảnh lịch sử
Trường phái này ra đời trong bối cảnh hậu Thế chiến II, khi nhiều nghệ sĩ di cư từ châu Âu đến Mỹ mang theo những ảnh hưởng của các trào lưu nghệ thuật như Biểu hiện Đức, Siêu thực và Trừu tượng châu Âu. Họ đã kết hợp các yếu tố của những phong trào này với tinh thần sáng tạo tự do và mạnh mẽ của nước Mỹ, tạo nên một ngôn ngữ nghệ thuật mới.
Đặc điểm: Trường phái Biểu hiện Trừu tượng ( hay còn gọi Chủ Nghĩa Biểu Hiện Trừu Tượng ) không tuân theo quy tắc hoặc bố cục truyền thống. Thay vào đó, nó tập trung vào cảm xúc, tâm trạng của nghệ sĩ, thể hiện qua các nét vẽ mạnh mẽ, tự do và phi cấu trúc. Nghệ thuật này khuyến khích người nghệ sĩ thể hiện cảm xúc cá nhân và sự tự do sáng tạo một cách tối đa, qua những hình thức phi hiện thực và không tuân thủ bất kỳ một tiêu chuẩn thẩm mỹ nào.
Họ đã tạo nên một loại hình nghệ thuật linh hoạt tràn đầy năng lượng và nhiều khi cũng rất đáng chú ý bởi tính quy mô, còn được biết đến với một tên gọi khác là tranh Hành động.
Những phát triển cơ bản
Jackson Pollock (1912–1956) là người ủng hộ trào lưu này nhiệt thành nhất, những kĩ thuật biểu hiện cơ bản của ông bao gồm đổ màu, vẩy màu và nhỏ giọt màu lên những tấm vải bố rộng trải trên mặt đất, dùng gậy, những chiếc bay và dao, và sử dụng toàn bộ cơ thể của mình để tạo nên những bức tranh.
2. Các họa sĩ tiêu biểu của trường phái biểu hiện trừu tượng
Jackson Pollock
Được coi là một trong những họa sĩ quan trọng nhất của trường phái này, Pollock nổi tiếng với kỹ thuật drip painting (vẽ nhỏ giọt). Ông tạo ra các tác phẩm bằng cách để sơn rơi tự do trên tấm vải nằm trên sàn, tạo nên các đường nét phức tạp và ngẫu hứng. Tác phẩm của Pollock thể hiện sự hỗn loạn, tự do, và cảm xúc mãnh liệt.
Willem de Kooning
Một trong những gương mặt nổi bật khác của trường phái Biểu hiện Trừu tượng, de Kooning kết hợp giữa yếu tố trừu tượng và hình tượng trong các bức tranh của mình. Tác phẩm của ông thường mang tính bạo lực, thể hiện qua những nét cọ mạnh mẽ và sắc màu tương phản.
Mark Rothko
Rothko được biết đến với các tác phẩm Color Field Painting (vẽ màu trường), một nhánh của trường phái Biểu hiện Trừu tượng. Ông sử dụng những khối màu lớn, đơn giản để tạo ra những không gian tâm linh sâu sắc. Tác phẩm của Rothko không chú trọng vào hình ảnh mà vào cảm giác mà màu sắc đem lại, khuyến khích người xem trải nghiệm những cảm xúc sâu lắng.
Franz Kline
Họa sĩ nổi tiếng với những nét cọ lớn, dứt khoát và đậm màu đen trên nền trắng, tạo ra những tác phẩm mang tính chất đồ họa mạnh mẽ. Kline tập trung vào sự tối giản nhưng lại tạo nên cảm giác chuyển động và năng lượng đầy mạnh mẽ.
3. Các tác phẩm tiêu biểu của trường phái biểu hiện trừu tượng
No. 5, 1948 – Jackson Pollock
Đây là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Pollock, được thực hiện bằng kỹ thuật drip painting. Tác phẩm này thể hiện sự hỗn loạn nhưng đầy sức sống, với những đường nét đan xen phức tạp tạo nên một không gian động. Bức tranh này sau đó là một trong những tranh trừu tượng nổi tiếng nhất được mọi người biết đến.
Woman I – Willem de Kooning
Bức tranh nổi tiếng này của de Kooning kết hợp giữa hình tượng và trừu tượng, mô tả một hình ảnh phụ nữ với các nét cọ dữ dội và màu sắc tương phản. Đây là một trong những tác phẩm mang tính biểu tượng của trường phái Biểu hiện Trừu tượng, phản ánh sự bạo liệt và mâu thuẫn trong cảm xúc.
Orange, Red, Yellow – Mark Rothko
Bức tranh này thuộc loạt tác phẩm Color Field của Rothko, sử dụng những khối màu lớn và không gian trống để tạo nên cảm giác sâu lắng và thiền định. Những màu sắc rực rỡ được xếp chồng lên nhau, nhưng lại mang đến sự bình yên và suy tư cho người xem.
Painting Number 2 – Franz Kline
Đây là một trong những tác phẩm nổi bật của Kline với nét cọ mạnh mẽ, táo bạo. Bức tranh này không có hình tượng rõ ràng mà tập trung vào cách Kline sử dụng các đường nét đơn giản để tạo ra sự chuyển động và sức mạnh.
Kết Luận
Trường phái Biểu hiện Trừu tượng đã đóng góp quan trọng vào sự phát triển của nghệ thuật hiện đại, mở ra một kỷ nguyên mới của sự tự do sáng tạo, không bị giới hạn bởi hình thức hay nội dung. Các tác phẩm thuộc trường phái này thường đòi hỏi người xem phải có sự nhạy cảm để cảm nhận được tầng sâu ý nghĩa ẩn sau những nét cọ và màu sắc tưởng như ngẫu hứng, từ đó mở ra những trải nghiệm cảm xúc mới mẻ và phong phú.
Xem thêm :
Tranh Đồng Vàng – Mang ngàn câu chữ
Email: tranhdongvang@gmail.com
Website: https://tranhdongvang.com/
Hotline: 0936032767
Địa chỉ: 574/15/48 Sinco, Bình Trị Đông B, Bình Tân, TP.HCM